An paghukom - Ano an kahulogan hiton? Sakto ba nga maghukom? Nakahunahuna ka na ba hini nga mga pakiana? "Diri kamo maghukom, basi diri kamo paghukman" (Mateo 7:1), nag-aghat ha damu nga mga Kristiano nga maghunahuna nga waray hira katungod o responsabilidad ha paghukom han ira nakikita ngan hinbabatian. Kondi ini nga konklusyon nagriresulta hin pagruhaduha ha ira kon paonan-o nira aatubangon an kinabuhi.
An pag-aram ha Pulong han Dios magpapakita nga an Iya mga anak may-ada responsabilidad ha paghukom.
Personal nga Responsabilidad ha Paghukom
Hi Jesus nagsiring, "Ayaw kamo paghukom sumala ha dagway, kondi maghukom kamo hin matadung nga paghukom" (Juan 7:24). Tikang pa ha tinikangan han panahon an Pulong han Dios nagsasaad hin suruklan han husto nga pagkinabuhi.
Klaro nga igintututdo han Biblia nga an pagbuwa, pangawat, kahakog, ngan an ngatanan nga imoralidad diri nakakalipay ha Dios. Iginsasaysay hiton nga an kasina, kalurongan, ngan kahakog diri sadang tugotan ha kinabuhi han mga anak han Dios. Kon ini nga mga buhat ngan mga disposisyon aada ha akon kinabuhi, diri ba kinahanglan nga hukman ko ito sugad nga sala ngan pangitaon an katalwasan tikang hiton? Kon naobserbahan ko an sugad nga mga buhat ngan mga disposisyon ha kinabuhi han usa nga sangkay, makakasiring ba ako nga "Inin, diri ako an maghuhukom kon husto ba o sayop iton", samtang an Dios nagsiring nga "... adton nagbubuhat hin sugad hiton nga mga butang diri makakapanunod han ginhadian han Dios"? (Galasia 5:21).
An kada adlaw nagdadara han kadatagsa nga tawo hin mga higayon para ha maopay ngan maraot. Paonan-o mahibabaroan han usa nga tawo kon ano an angay karawaton ngan kon ano an sadang isalikway? An 1 Mga Taga Tesalonika 5:21 nasiring ha aton: "Proybahe niyo an tanan nga butang; tipigi niyo an maopay". Pinaagi han ano nga suruklan maproybahan naton an "tanan nga butang"? An Pulong han Dios la an tuod nga suruklan nga sadang naton sundon.
Pagsabot ha Mateo 7:1
Ano an igintututdo ni Jesus han hiya nasiring, "Ayaw kamo paghukom basi diri kamo paghukman"? Aton usisahon an bug-os nga teksto nga nagsusulod hini nga mga pulong.
"Diri kamo maghukom, basi diri kamo paghukman. Kay paghuhukman kamo han Dyos sumala han paghukom niyo han iba, ngan an iyo igsusukol han iba amo man an gagamiton ha iyo. Ngan ¿kay ano an imo pagkinita han puling nga aada ha mata han imo bugto, ngan waray mo kikitaa an sapayan, nga aada ha imo kalugaringon nga mata? O ¿oonan-on an pagsiring mo ha imo bugto: Kukuhaon ko an puling ha imo mata; ngan, kitaa, an sapayan aada ha imo kalugaringon nga mata? Mga salingkapaw, kuhaa anay an sapayan ha imo kalugaringon nga mata, ngan niyan makakakita ka hin maopay pagkuha han puling ha mata ha imo bugto”. (Mateo 7:1-5)
An parte hini nga polong, diin an kadam-an mayakan nga diri maghukom, nagtututdo ngaian ha aton hin duha nga paghukom. Syahan, kita maghukom ha sala han aton kinabuhi. Katapos, upod an hingpit nga kinaiya, mabulig kita han aton sangkay o bugto ha paghukom han nga sayop nga bangin aada hit iya kinabuhi.
An Husto nga Espirito ha Paghukom
Kinahanglan magin mabinantayon kita ha paghukom hin matadong nga paghukom nga may malumo nga kasingkasing ha usa nga nakasala. Bangin an usa nga hinungdan nga an paghukom maraot hinduro nga gin-iistorya ha kalibotan yana tungod kay damu hinduro hiton an ginbubuhat ha salingkapaw ngan mapintas nga paagi.
An sugad-kan-Kristo nga paghukom amo an nangangalimbasog ha pagpakita han sayop, nagtutudlok ha solusyon, ngan nagriresulta ha pagtambal ngan pagpahiuli. Ini nga bahin igintapod han Dios ha mga kamot han tuod nga mga tumuroo. (2 Mga taga-Korinto 5:19-20)
An mga tawo may-ada natural nga tendensya nga magin kritikal ngan mapintas ha mga tawo nga iba an panhunahuna ngan paagi han pagkinabuhi. Masayon gud hukman an mga pulong o mga buhat han iba kon waray kita bug-os nga kahibaro mahitungod han ngatanan nga butang nga may kalabotan ha kahimtang. An usa nga lalaki bangin maghunahuna nga an iya sangkay nagbuhat hin seryoso nga sayop, ngan bug-os nga magsisirot ha iya tungod hiton. Kondi, kon maggahin hiya hin panahon ha pagbisita ha iya sangkay ngan hibaroan an kamatuoran, bangin maghunahuna hiya nga hiya liwat an nagbuhat hin sugad hiton.
Bangin naul-ulan an aton mga pagbati tungod han ginsiring han usa nga amyaw. "Maraot gud hiya!" "Karuyag niya nga maul-ulan ako". Ha pagkamatuod, posible gud nga an aton amyaw waray gud maraot nga katuyoan. Bangin sayop an iya pagyakan o bangin sayop an aton pagsabot ha iya mga pulong. Bangin makita naton an usa nga Kristiano nga bugto nga nakasala ha pipira nga paagi. "Kitaa hiya", nagngurutob kita, "diri hiya interesado kon paonan-o hiya nabubuhi!" Ha pagkamatuod bangin interesado gud hiya, ngan bisan hiton nga panahon bangin nasusubo hiya tungod han iya kapakyasan. Diri naton sadang hukman an usa nga napakyas. Sadang naton buligan hiya nga makita an iya sayop ngan dad-on hiya ha pagbasol ngan pagpasaylo.
An tawo, tungod han iya maraot nga kinaiya, nalilipay ha pagpamatuod nga sayop an iba ngan husto an iya kalugaringon. Usahay naabat kita nga responsabilidad naton nga kunsensyahan an usa nga tawo han iya sayop nga buhat. Kon an indibiduwal nga aton ginkakaestorya nga makombinse diri masayon makombinse, bangin magin makiawayon kita. Bangin magyakan kita hin makusog ngan penwersa. Bangin magtikang kita ha paglista han damu nga mga sayop ngan mga kaluyahan han usa nga nakikighimangraw ha aton, o makiistorya ha iya ha paagi nga an akusado waray paagi ha pagsaysay han iya kahimtang. Diri amo ini an paagi han Ginoo ha pagpamatuod ngan paghukom han sala. Kon karuyag han usa nga 'magdaog ha pakiglantugi' o “magpamatuod ha iba nga sayop hiya,” diri na hiya usa nga sorogoon ni Kristo. Aada na hiya ha iya kalugaringon nga misyon ngan diri na niya ginpapahiuli an iya bugto ngadto kan Kristo. "Ngan yana mga sorogoon kami para kan Kristo". (2 Korinto 5:20)
Ha dida nga kita nagbiling ha paghukom han sayop han aton bugto o han aton amyaw, diri naton angay nga tugutan ha aton kalugaringon nga ini nga paghukom makapadiri-mahigugmaon o makapiirita hit aton kalugaringon ngada ha iya. Kinahanglan nga kita makig-estorya ha iya hin malumo ngan pasensyoso. “Mga kabugtoan, kun an usa ka tawo hiagian han iba nga nagtalapas, kamo nga mga espirituhanon, pabalikon unta hiya niyo ha espiritu ha kaaghup; pagtan-aw man ha imo kalugaringon, bangin ikaw na man in pagsulayon.” (Mga Taga-Galasia 6:1).
Paghukom nga Igintubyan ha Simbahan ni Kristo
An Bag-o nga Tugon nagtutdo nga an responsabilidad nahatag ha mga tumoroo nga naghurma han simbahan ni Kristo yana ha kalibutan. Hira magin mga tawo nga iba ha mga henerasyon nga waray Dios nga nalibot ha ira (2 Mga Taga-Korinto 6:17-18). Hira maukoy ha panag-usa. “may-ada pareho nga gugma, pagkausa, ha usa nga hunahuna” (Taga-Filipos 2:2) An susi han ginhadian ni Kristo nahatag ha ira, ngan hira maghigot han ginhigot han Ginoo ngan paghubaran an ginhubaran han langit. (Mateo 16:19; 2 Mga Taga-Tesalonika 3:6-14; Titus 3:10-11)
Pagpamatuod han Sayop nga Tutdo
An Kristiyanismo ada ha daku nga kaworuk yana. May-ada usa ka grupo nga naangkon nga Kristohanon nga nayakan hin “Aadi hi Kristo” May-ada naman dominasyon nga nasiring hin, “Diri, Aanhi hiya dinhi.” Mga doktrina nga igintutdo nga nakigsamok hindoro ha matag-usa pero naangkon hin espirituhanon nga awtoridad. Ano an katikangan hini nga kasamok? Diri ba ini nahatabo tungod han kakulang han mga tawo ha paghukom han kamatuoran ngan diri kamatuoran?
Hi Jesus nagyakan “Pag-ikmat kamo han mga manaragna nga buwaon... Makilala niyo hira pinaagi han ira mga bunga” (Mateo 7:15-16). An Anak han Dios naghatag ha mga tomoroo han dako nga responsabilidad ha paghukom han ira magturotdo pinaagi han ira pagkinabuhi. Hiya nagpasidaan nga damo nga mga buwaon nga mga propeta an maabot ha Iya ngaran, ngan ha Iya ngaran magbubuhat hin damo nga mga mirakulo. Makasurobu, pero, an bunga han kinabuhi hini nga mga magturutdo nagpapakita hin pagkamakikalugaringon, garbo, kairiphon, kahakug, buwa, ngan iba pa nga mga diri Diosnon nga kinaiya. Pinaagi hini nga pagpamatuod, an sinsero nga anak han Dios ginpasidan-an ha pagpaharayo hini nga mga magturutdo, basi diri liwat hiya mahadara han sayop nira. (1 Juan 4:1)
Damo han mga buwa nga mga tutdo nga nagkalat ha kalibutan nga daw usa nga kawil ha kinaiya han tawo. Baga ini hin resonable ngan sakto. Hira nga nasunod hiton nahatag hin dako nga testemonyo han gahum han Ginoo ha ira kinabuhi. An hirot ngan hingpit la nga pagpamatuod hini nga mga panutdoan, pagtandi hini ha kompleto nga Pulong han Dios, an magpapakita han pagkabuwa nga nahasalakot han kamatuoran. Ha dida nga ini nga mga prinsipyo sumunod han ira konklusyon, kaurog ini makit-an nga diri ini nahiusa upod han doktrina han Biblia ha paglirong ha kalugaringon, pagpaubos ngan kalumo. Ini baga lugod hin nagpapakita hin pagkamakikalugaringon nga kaya, garbo ngan unodnon nga pag-ukoy.
An Dios, an Paraghukom ha Katapusan
May-ada maabot nga adlaw ha kataposan nga paghukom diin an Dios magtrabaho hin tadhana han mga kalag han mga tawo. An iya paghukom mahiuyon han hi iya Sinurat nga Pulong. An Biblia nagyakan ha aton diin “ha pagpahayag han Ginoo nga hi Jesus tikang ha langit upod an iya mga anghel han Iya gahum ha malaga nga kalayo, ha paghatag hin bulos han mga waray kumilala ha Dios, ngan ha waray pagtuman han Maupay nga Sumat han aton Ginoo Jesus.” (2 Mga Taga-Tesalonika 1:7-8).
An Dios may-ada abilidad ha pagkita han kasing-kasing han tawo. Hiya nakakatimbang han kahimtang diin an kada kalag naukoy. Nakakahibaro hiya han mga motibo ngan mga intensyon nga nagpapaidog han kada tawo. An Dios nakakadesisyon kun an kalag ba nag-uukoy uyon ha pagtoo nga iginmando han Iya Pulong.
An indibiduwal nga naghuhukom ha sala han iya kinabuhi, nga nag-uukoy uyon ha Pulong han Dios, makakasiguro nga an Dios makarawat ha iya ha kataposan nga adlaw han paghukom. An tawo nga diri namamati han tutdo ni Jesus makakatapo hin makaradlok nga adlaw ha paghukom. He Jesus nayakan “An nasikway ha akon ngan diri nakarawat han Akon mga Polong, may usa nga maghuhukom ha iya: an polong nga akon iginyakan maghuhukom ha iya ha kataposan nga adlaw.” (Juan 12:48).
Hinaot nga kita maaro ha Dios, ha paghatag ha aton hin tim-os nga pagsabot han Iya tuyo para han aton mga kinabuhi, nga kita maghukom hin matadong nga paghukom ngan ha kataposan makakarawat han waray kataposan nga ganti!